Lưu ý: bài viết có tiết lộ trước một số nội dung quan trọng. Các hình ảnh được sử dụng thuộc các bộ sưu tập do John Maloof và Howard Greenberg Gallery sở hữu, chi tiết tham khảo website:
vivianmaier.com & howardgreenberg.com
Vivian Maier là ai?
Đến giây phút cuối cùng của bộ phim, thật ra câu hỏi này vẫn bị bỏ ngỏ. Thứ duy nhất chúng ta có thể chạm tới là gia tài của Vivian Maier.
Hàng trăm ngàn tấm phim âm bản.
Hàng trăm ngàn tác phẩm nghệ thuật.
Ngay cả John Maloof – đạo diễn Finding Vivian Maier (2013) và là người kể lại câu chuyện này qua góc nhìn trong cuộc – chắc cũng chưa từng nghĩ rằng thùng đồ cũ anh mua ngẫu nhiên để tìm tài liệu tham khảo vào năm 2007, lại chứa đựng giá trị to lớn đến thế.
…….
Với kinh nghiệm “buôn bán” kế thừa từ gia đình, John ngay lập tức nhận ra giá trị trong những tấm phim của Vivian. Anh bắt đầu đưa chúng lên mạng, gửi đến các chuyên gia nhiếp ảnh. Anh đã không sai, chúng thật sự đặc biệt.
Như một lẽ tự nhiên, John dần bị cuốn vào cuộc đời Vivian. Anh lục lọi khắp nơi để biết thêm thông tin về bà, anh sưu tầm hàng đống những thùng chứa đầy phim âm bản, những thư từ, đồ dùng mà bà để lại: máy quay, máy ghi âm … cùng cả tá mũ.
Người xem cũng muốn tham gia cuộc hành trình ấy – hành trình tìm kiếm Vivian Maier. Không chỉ để thỏa mãn trí tò mò: bà là ai, bà từ đâu tới, tại sao bà lại chụp hàng trăm ngàn khoảnh khắc tuyệt đẹp về cuộc sống – cái chết, về Chicago, về New York, về Los Angeles cũng như nhiều nơi khác trên khắp thế giới này rồi lại giấu chúng khỏi con mắt người đời; chúng ta còn muốn hỏi rằng: “Này Vivian, bà thật sự ổn chứ?”.
Bà khao khát nắm bắt vẻ đẹp ở mọi lúc – từ mọi nơi, theo cái cách mà tôi bạo gan cho là không người “bình thường” nào có thể.
Finding Vivian Maier (2013) đã bắt đầu như vậy. Bộ phim tài liệu này xét ra lại dùng rất ít những thủ pháp điện ảnh. Phần có lẽ vì John và đồng đạo diễn Charlie Siskel chẳng phải là những người làm phim quá xuất sắc. May mắn, họ đủ thông minh để không cố gắng tạo nên một tác phẩm khác lạ. Thứ khác lạ duy nhất ở đây là Vivian Maier và những bức ảnh của bà, mà từng ấy thì đã quá đủ.
“Ngược đời.”
“Bí ẩn.”
“Kỳ dị.”
“Khép kín.”
“Tôi chưa hề nghĩ rằng bà ấy đã chụp ảnh.”
“Vivian chắc chắn không bao giờ muốn anh tìm thấy chúng.”
Những người từng tiếp xúc với bà đều trả lời các thắc mắc của John tương tự như thế. Đó là bạn bè cũ hoặc là lũ trẻ được bà chăm sóc ngày xưa, chả việc gì phải nói dối.
Qua cách họ kể, Vivian hiện lên mông lung như một hồn ma, một bà vú em vẻ ngoài quái đản, suy nghĩ điên khùng và tâm trạng bất ổn. Nhưng họ cũng chẳng thể nói chính xác rằng cuộc đời bà là bi kịch, hài kịch, hay cũng bình thường như bao người khác.
Không ai đoán được rằng Vivian đã âm thầm thay đổi lịch sử nghệ thuật nhiếp ảnh, kể cả bà.
Thú thật, tôi thấy bản thân mình quá sức tồi tệ ngay khi xem xong bộ phim này.
Dù bị hút hồn bởi những tấm ảnh đến mức nào, có một sự thật rõ ràng, tôi đã muốn lau sạch cho bằng hết những điều mơ hồ xung quanh Vivian Maier. Tôi tọc mạch như một bà hàng xóm muốn biết vợ chồng nhà hàng xóm đang cãi nhau về chuyện gì, hay tại sao cô con gái tuổi teen của họ mỗi đêm lại ra khỏi nhà với vài chàng trai. Tôi chả thèm quan tâm cái thứ gọi là riêng tư cá nhân mà cứ mãi mong mỏi những câu trả lời chính xác.
Mà xét cho cùng, bà có quyền giữ bí mật.
Vì đến khi chết đi, Vivian cũng chẳng nói cho ai hay biết về sự tồn tại của những tấm ảnh đó, chẳng nói cho ai hay biết về câu chuyện cuộc đời mình.
Sẽ ra sao nếu hàng trăm ngàn khoảnh khắc ấy mãi mãi nằm trong bóng đêm, chờ ngày phân hủy? Như vậy liệu có tốt hơn?
Dù sao bây giờ bà cũng đã trở nên nổi tiếng. Mỗi khi tìm kiếm Vivian Maier trên Google, sẽ được đáp lại với khoảng 2.630.000 kết quả. Những cuộc triển lãm tác phẩm của bà thu hút hàng chục ngàn người tham dự mỗi năm trên thế giới.
Qua Finding Vivian Maier (2013), khán giả dễ dàng biết được chuyện bà sinh ra ở đâu, bố mẹ là ai, những kỷ niệm định hình Vivian trong tâm trí người thân thiết … nhưng tất cả đều khó thỏa mãn và làm dịu đi cảm giác tội lỗi nơi tôi.
Trách móc John và Charlie làm gì, lần theo dấu vết của một bóng ma vốn dĩ là chuyện không thể.
…….
Entry này từng khá dài.
Nhưng rồi lại xóa hết những đoạn phân tích dài dòng lôi thôi lếch thếch.
Câu chuyện về Vivian Maier nếu cố làm cho rõ ràng thì vô duyên lắm.
Quan trọng là tôi nên xin lỗi hay cảm ơn Vivian?
Khi tôi đã nhìn thế giới này qua ống kính của một người nghệ sĩ điên, nhưng lại chưa hề được bà ấy cho phép.
Nguồn: Blacksnow308
